Wat zijn GreeWat is een psychose?
Een psychose is een ernstige psychische aandoening waarbij iemand het contact met de realiteit kan verliezen. Vaak gaat dit gepaard met hallucinaties, wanen en verstoord denken. Mensen die een psychotische episode doormaken, kunnen de wereld en zichzelf op een manier waarnemen die voor anderen als vervormd overkomt. Psychosen komen vaak voor als onderdeel van andere psychische aandoeningen, zoals schizofrenie of bipolaire stoornissen, maar kunnen ook op zichzelf staan of door drugs worden uitgelokt. Inzicht in de basisbegrippen helpt om vroege waarschuwingssignalen beter te herkennen en gerichte tests juist te interpreteren.
Psychose-Test
Een psychose is een ernstige psychische aandoening waarbij iemand het contact met de realiteit kan verliezen. Dit gaat vaak gepaard met hallucinaties, wanen en verstoord denken. Mensen die een psychotische episode doormaken, kunnen de wereld en zichzelf op een manier waarnemen die door anderen als vervormd wordt ervaren. Psychosen komen vaak voor als onderdeel van andere psychische aandoeningen, zoals schizofrenie of bipolaire stoornissen, maar kunnen ook op zichzelf staan of door drugs worden uitgelokt. Inzicht in de basisbegrippen helpt om vroege waarschuwingssignalen beter te herkennen en gerichte tests juist te interpreteren.


Psychose vroege waarschuwingssignalen
Vroege waarschuwingssignalen van een psychose zijn vaak subtiel en ontwikkelen zich geleidelijk. Ze kunnen zowel psychische als lichamelijke symptomen omvatten. Typische signalen zijn:
• Terugtrekking uit sociale contacten
• Een gevoel van sterke innerlijke spanning of angst
• Problemen met concentratie en geheugen
• Wantrouwen tegenover anderen
• Verstoringen in de waarneming, bijvoorbeeld het gevoel dat de omgeving anders aanvoelt dan normaal
Als je deze symptomen gedurende langere tijd bij jezelf of anderen opmerkt, neem dit dan serieus en overweeg om vroegtijdig medische hulp in te schakelen.
Zelftest of professionele test? Wat het verschil is
Hoewel een zelftest op een website of in een app een goed eerste hulpmiddel kan zijn om je in het onderwerp te verdiepen, vervangt dit geen professionele diagnose. Een professionele test wordt meestal uitgevoerd door psychologen of psychiaters en is aanzienlijk uitgebreider. Hierbij worden niet alleen vragenlijsten gebruikt, maar vaak ook een persoonlijk gesprek en eventueel aanvullende onderzoeken. Het is verstandig om na een opvallende uitslag bij een zelftest verdere stappen te bespreken met een professional.
Psychose Zelftest: Herken mogelijke vroege waarschuwingssignalen
Beantwoord de volgende vragen eerlijk om te controleren of je mogelijk tekenen van een psychotische aandoening vertoont. Noteer bij elke vraag of je deze met “Ja” of “Nee” zou beantwoorden.
Let op: Deze test is slechts een eerste indicatie. Als je meerdere vragen met “Ja” beantwoordt, kan het verstandig zijn om professionele hulp te zoeken.
1. Heb je de laatste tijd het gevoel dat anderen over je praten of zich tegen je samenspannen?
• Ja
• Nee
2. Neem je geluiden, stemmen of beelden waar die anderen in je omgeving niet waarnemen?
• Ja
• Nee
3. Voel je je vaak emotioneel afgestompt of vervreemd van de wereld?
• Ja
• Nee
4. Heb je moeite om je dagelijkse leven te organiseren omdat je je verward of gedesoriënteerd voelt?
• Ja
• Nee
5. Trek je je steeds meer terug van vrienden en familie?
• Ja
• Nee
6. Voel je je vaak ongemakkelijk of wantrouwend in de buurt van anderen, ook als ze dichtbij je staan?
• Ja
• Nee
7. Heb je het gevoel dat je gedachten niet meer helder en samenhangend zijn?
• Ja
• Nee
8. Denk je vaak dat je op een bijzondere manier uitverkoren bent of over speciale krachten beschikt?
• Ja
• Nee
9. Heb je sterke stemmingswisselingen die niet typisch voor jou zijn?
• Ja
• Nee
10. Heb je vaak het gevoel dat je omgeving plotseling verandert of op een of andere manier “anders” lijkt?
• Ja
• Nee
Uitslag van de Psychose Zelftest
Tel hoe vaak je de vragen met “Ja” hebt beantwoord:
• 0-2 keer “Ja”: Waarschijnlijk is er geen reden tot zorg. Het is normaal dat iedereen af en toe onzekere of verontrustende gedachten heeft.
• 3-5 keer “Ja”: Sommige signalen kunnen wijzen op lichte psychische belasting. Houd jezelf in de gaten en probeer te ontspannen. Blijven de klachten aanhouden, praat dan met iemand die je vertrouwt of met een arts.
• 6 keer of vaker “Ja”: Deze hoeveelheid signalen kan wijzen op het begin van een psychisch probleem. Het is verstandig om contact op te nemen met een psycholoog of een arts.
Belangrijk: Deze test is geen diagnostisch hulpmiddel. Maak je je zorgen over je mentale gezondheid, aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken. Vroege herkenning en ondersteuning kunnen het verloop van psychische aandoeningen aanzienlijk beïnvloeden.
Psychoserisico: Wie is er bijzonder kwetsbaar?
Psychosen kunnen bij iedereen voorkomen, maar er zijn bepaalde risicofactoren die de kans kunnen vergroten. De bekendste risicofactoren zijn:
• Genetische aanleg, zoals psychische aandoeningen in de familie
• Chronische stress en ingrijpende levensgebeurtenissen
• Gebruik van drugs zoals cannabis, LSD of amfetaminen
• Traumatische ervaringen in de kindertijd of op volwassen leeftijd
Mensen met een verhoogd risico moeten extra letten op vroege waarschuwingssignalen en tijdig gebruikmaken van hulpverlening.

De juiste omgang met de eerste tekenen van een psychose
Wie je de eerste tekenen van een psychose opmerkt, bij jezelf of bij iemand anders, moet dit niet negeren. Vroegtijdige herkenning en actie kunnen het verloop van de aandoening positief beïnvloeden. Het is aan te raden om een open gesprek te voeren met mensen in je directe omgeving en aandacht te besteden aan hun feedback. Daarnaast kan een bezoek aan de huisarts of een psychotherapeut duidelijkheid geven en helpen om de volgende stappen te bepalen.
Behandelopties bij psychoses: Wat jou kan helpen
De behandeling van een psychose bestaat vaak uit een combinatie van medicatie en therapeutische interventies. Afhankelijk van de ernst kan een behandeling met zogenoemde antipsychotica nodig zijn. Tegelijkertijd spelen psychotherapeutische methoden, zoals cognitieve gedragstherapie, een belangrijke rol. Ondersteuning door zelfhulpgroepen en het betrekken van familie en vrienden kan ook waardevol zijn. Het doel van de behandeling is om de symptomen te verminderen en mensen een zo normaal mogelijk leven te laten leiden.
Hoe een vroegtijdige test bij psychoses kan helpen
Vroegdetectietests voor psychoses bieden de mogelijkheid om al in een vroeg stadium afwijkingen vast te stellen. Zulke tests kunnen helpen om zowel de betrokkene als de omgeving bewust te maken van de aandoening en een mogelijke verergering van de symptomen te voorkomen. Sommige tests zijn online beschikbaar en laagdrempelig toegankelijk. Wie echter regelmatig symptomen opmerkt, moet daarnaast altijd het advies van een arts inwinnen, omdat de juiste diagnose essentieel is voor een succesvolle behandeling.