Phencyclidine, beter bekend als PCP, is een synthetische stof die oorspronkelijk in de jaren 1950 werd ontwikkeld als verdovingsmiddel voor medische ingrepen. Het doel was om een narcosemiddel te creëren dat patiënten in een pijnvrije, tranceachtige bewustzijnstoestand zou brengen. Al snel bleek echter dat PCP ernstige bijwerkingen kan veroorzaken, zoals desoriëntatie, hallucinaties en sterke onrust, wat het therapeutisch gebruik bemoeilijkte. Omdat de stof potentieel gevaarlijke bijwerkingen had, werd het in de jaren 1960 verboden voor gebruik bij mensen. Tegenwoordig is PCP een illegale drug die vanwege de intense effecten op de psyche en waarneming door sommige mensen als roesmiddel wordt gebruikt. De drug komt meestal voor in poeder-, tablet- of liquid vorm en wordt gerookt, gesnoven of ingeslikt.
PCP behoort tot de groep van dissociatieven en veroorzaakt een sterke, vaak hallucinogene werking. De stof werkt direct in op het centrale zenuwstelsel en verandert de functie van neurotransmitters in de hersenen, wat leidt tot een verandering in de waarneming. De effecten kunnen sterk variëren en zijn afhankelijk van de dosering, maar ook van de persoonlijke gesteldheid van de gebruiker. PCP veroorzaakt vaak een scheiding tussen bewustzijn en lichaamsgevoel, wat leidt tot dissociatieve ervaringen. Deze omvatten niet alleen intense hallucinaties, maar ook sterke veranderingen in de beleving van tijd en ruimte. Gebruikers geven vaak aan het gevoel te hebben dat ze ‘buiten’ hun lichaam of omgeving zijn. De drug kan in kleine doses een euforisch gevoel geven, maar bij hogere doses extreme angst of zelfs paniekaanvallen veroorzaken. Daarnaast neemt bij een hogere dosis ook de kans toe dat PCP agressief of onbeheerst gedrag oproept, waardoor de drug gevaarlijk kan zijn voor zowel de gebruiker als de omgeving.
PCP is een vetoplosende stof, wat specifieke gevolgen heeft voor de opslag en uitscheiding in het lichaam. Omdat PCP zich ophoopt in de vetcellen van het lichaam, kan de drug ook na het acute gebruik langere tijd in het lichaam aanwezig blijven. Dit betekent dat PCP, in tegenstelling tot andere wateroplosbare stoffen, niet snel wordt uitgescheiden. In plaats daarvan kan het door lichamelijke inspanning of verhoogde stress opnieuw in de bloedbaan terechtkomen, waardoor 'flashbacks' of onverwachte effecten kunnen optreden, zelfs als het gebruik van de drug al dagen of weken geleden is. Deze heropname in de bloedbaan kan de psychoactieve effecten van PCP onverwacht en vaak onaangenaam opnieuw opwekken, wat de drug extra onvoorspelbaar maakt.
De detecteerbaarheid van PCP in het lichaam hangt af van verschillende factoren, zoals de hoeveelheid die is gebruikt, de frequentie van gebruik en de individuele lichamelijke gesteldheid. Over het algemeen geldt het volgende:
• Bloedtesten: PCP is ongeveer 1 tot 3 dagen na gebruik in het bloed aantoonbaar.
• Urinetests: In urine kan PCP meestal tot 7 tot 14 dagen na gebruik worden opgespoord. Bij regelmatig gebruik kan deze periode echter aanzienlijk langer zijn.
• Haaranalyses: In haarmonsters kan PCP zelfs tot 90 dagen of langer worden aangetoond, waardoor deze methode bijzonder geschikt is voor langdurige detectie.
Omdat PCP vetoplosbaar is, kunnen de detectietijden sterk variëren en langer zijn dan bij andere stoffen. Dit betekent dat gebruik zelfs weken later nog zichtbaar kan zijn bij de betreffende tests, wat vooral van belang is bij werkgerelateerde of juridische drugstests.
PCP staat bij het grote publiek bekend als de “zombiedrug”, omdat sommige gebruikers na inname in een tranceachtige toestand raken en hun controle over bewegingen en gedrag sterk verminderd is. Deze benaming komt voort uit het feit dat de drug bij sommige mensen leidt tot onnatuurlijk stijve bewegingen of een slepende gang. Tegelijkertijd wordt onder invloed van PCP het pijngevoel sterk onderdrukt, waardoor het kan gebeuren dat iemand zichzelf verwondt zonder het te merken. Er zijn ook meldingen van onvoorspelbare woede-uitbarstingen of agressief gedrag tegenover anderen, wat te verklaren is door het dissociatieve en ontremmende effect van PCP. In deze toestand vormen gebruikers vaak een gevaar voor hun omgeving, omdat ze onvoorspelbare of zelfdestructieve handelingen kunnen uitvoeren. Deze effecten verschillen echter per persoon en zijn niet precies te voorspellen, wat PCP bijzonder onvoorspelbaar en risicovol maakt.
Regelmatig of langdurig gebruik van PCP kan ernstige en mogelijk onomkeerbare gevolgen hebben voor zowel de psychische als lichamelijke gezondheid. PCP tast op den duur het cognitief vermogen aan en kan leiden tot blijvende psychische stoornissen. Enkele van de meest voorkomende langetermijnschade zijn:
• Chronische angststoornissen en depressies: Veel langdurige gebruikers ontwikkelen blijvende emotionele problemen die ook na het stoppen met de drug kunnen aanhouden.
• Psychoses en schizofrenie-achtige symptomen: De hallucinaties en waarnemingsstoornissen die PCP veroorzaakt, kunnen bij langdurig gebruik tot daadwerkelijke psychotische stoornissen leiden.
• Aantasting van geheugen en leervermogen: PCP kan hersengebieden beschadigen die verantwoordelijk zijn voor geheugen en concentratie, wat het dagelijks leven en werk sterk kan beïnvloeden.
• Sociale isolatie: De psychische effecten van de drug en de afhankelijkheid leiden vaak tot isolatie en verlies van sociale contacten, omdat betrokkenen hun interesse in familie, vrienden en werk kunnen verliezen.
Deze langetermijngevolgen maken PCP tot een bijzonder gevaarlijke stof, die niet alleen tijdens het gebruik, maar ook op de lange termijn ernstige schade kan veroorzaken.